Sobre historia e cultura marítima de Galiza
Libros
En solitario
– “O Patrimonio Marítimo de Galicia”, Edición da Federación Galega Pola Cultura Marítima e Fluvial (FGCMF), patrocinada pola Consellería de Pesca, Marisqueo e Acuicultura, Santiago, 2000 (1º Edición), 2003 (2ª Edición corrixida e actualizada).
– “Foulas e Ronseis (Retrincos para un Tratado do Mar dos Galegos)”, Edicións Positivas, Santiago, 2005.
– “Loita de clases e represión franquista no mar (1864-1939)”, Edicións Xerais, Vigo, 2010. Este traballo mereceu unha mención de honra do Xuri do Premio “Anxel Casal” ao mellor libro de Non Ficción ano 2011, instituído pola Asociación de Editores de Galicia.
Participación en libros colectivos
En solitario
– Pereira, D. (Coord.), “Os Conquistadores Modernos: Movemento Obreiro na Galicia de Anteguerra”, Edicións A Nosa Terra, Vigo, 1992, participou co ensaio “Asociacionismo e conflitividade mariñeira na Galiza de anteguerra (1870-1936)”.
– AAVV, “Tendendo cabos”, Museo do Mar de Galicia, Vigo, 2007; participou cos ensaios “A herdanza do mestre carpinteiro de ribeira” e “Os movementos sociais no mundo do mar”.
– AA.VV, “Património baleeiro dos Açores. Herança e Modernidade”, Presidência do Governo Regional dos Açores/Direcçâo Regional da Cultura/Museu dos Baleeiros, Lajes do Pico, 2011; participou co ensaio “A pesca da baleia na Galiza: unha visión de conxunto dende a Idade Media ate a Moratoria do ano 1985”.
– Allegret, J. L. e Carbonell Camós, E. (Eds.), “La Patrimonialización de la Cultura Marítima”, Institut Catalá de Recerca en Patrimoni Cultural, 10, Girona, 2012; participou co ensaio “Antagonismo e memorias cruzadas na pesca: o caso galego”. Existe edición electrónica deste libro en formato EPUB. Tamén edición do mesmo libro en lingua inglesa en Allegret, J. L. e Carbonell Camós, E. (Eds.) “Revisiting the Coast: New practices in Maritime Heritage”, ICRPC, 11, Girona, 2014; participou co ensaio “Antagonism and conflicting memories in the fishing sector: the galician case”. Hai edición electrónica en EPUB. Outra edición deste traballo en: Murguía. Revista Galega de Historia nº 25 xaneiro-xuño 2012, Santiago, 2012.
– Prada Rodríguez, J. (Ed.), “No sólo represión. La construcción del franquismo en Galicia”, Editorial Biblioteca Nueva, Madrid, 2015; participou co ensaio “Adhesiones y consensos durante el primer franquismo: la Galicia marinera (1936-1954)”.
-AAVV, “Os Barcos do Exilio”, Casa da Gramática, Porta Azul nº 8, IES Virxe do Mar/Concello de Noia, Noia, 2015; participou co traballo “Non só foron transatlánticos: os outros barcos do exilio…”.
– Dubert, I. “Galiza e o mar”, Edicións Xerais, Vigo (en prensa); participou co ensaio “O Capitalismo no mar. Loita de clases na Galiza marítima”.
Formando parte do Colectivo de Historia “Xerminal” (Xavier Castro, Manuel González Probados, Alberte Martínez, Dionísio Pereira)
– AAVV, “Movemento Obreiro en Galicia: catro ensaios”, Edicións Xerais, Vigo, 1990; participaron co ensaio “Crise económica e loitas sociais na Galicia republicana: o conflicto pesqueiro vigués de 1932”. Este traballo mereceu o Premio de Investigación en Ciencias Sociais concedido pola Deputación de Pontevedra no ano 1988.
Ensaios en revistas e actas de congresos, coloquios ou xornadas
En solitario
– “As guerras da sardiña na Ría de Arousa”, en Semanario A Nosa Terra, nº 541, Vigo, 29/10/92.
– “O Mar dos galegos no tempo de Manoel Antonio”, en “Manuel Antonio: Embarcados nun cantar”, A Nosa Cultura nº16, Edicións A Nosa Terra, Vigo, 1996.
– “Notas sobre a construcción naval en madeira dende fins do século XIX ate a guerra civil”, en Revista de Cultura Marítima, IIIº Encontro de Embarcacións Tradicionais, FGCM, Cambados, 1997.
Disponible en http://www.culturamaritima.org/files/revista-grove-1997.pdf
– “As derradeiras singraduras da grande vela de traballo na navegación de altura e no tráfico de cabotaxe”, Semanario A Nosa Terra, Suplemento “Mares e Velas”, nº 858, Vigo, 12/11/98.
– “Le Patrimoine Maritime Galicien”, en Le Chasse Marée Revue d´Histoire et Ethnologie Maritimes, nº 134, xuño 2000, Douarnenez, 2000.
– “O Asociacionismo dos pescadores na Galiza de anteguerra: Unha ollada de conxunto”, en “Galicia Mare Nostrum: A importancia do mar en Galicia, Actas da VIIIª Semana Galega de Historia”, Asociación Galega de Historiadores, Santiago, 2001. Outras versións en Colección Xerminal nº2, Ateneo Libertario “Ricardo Mella”, A Coruña, 2001 (1ª Edición), 2004 (2ª Edición corrixida e actualizada).
Disponible en http://www.cntgaliza.org/files/Asociacionismo_Pescadores_2Edicion.pdf
– “O Patrimonio Marítimo de Galicia: unha actualización” en “Andar ao mar, Actas das IIªs Xornadas Internacionais de Cultura Tradicional”, Asociación Cultural Canle de Lira (Carnota), Santiago, 2002.
– “A sociabilidade mariñeira: Asociacionismo e reparto do producto da pesca na beiramar galega” en Ardentía Revista de Cultura Marítima, FGCMF, Cambados, nº 1, xullo 2004.
– “O Patrimonio Marítimo galego na súa diversidade”, en Revista A Trabe de Ouro, nº63, xullo-setembro, Santiago, 2005.
– “El Trintxerpe republicano: génesis de la llamada “quinta provincia gallega” en Euskadi” en Itsas Memoria Revista de Estudios Marítimos del País Vasco, nº5, Untzi-Museoa/Museo Naval, Donostia/San Sebastián, 2006.
Disponible en http://untzimuseoa.net/images/itsas_memoria_05/38pereiradionisio.pdf
– “Os escenarios do mar tras o golpe militar: o caso da beira pontevedresa da Ría de Arousa” en Revista A Trabe de Ouro, nº 67, xullo-setembro, Santiago, 2006.
– “Os pailebotes no comercio marítimo de cabotaxe na Galicia de hai cen anos”, en Naútico Revista del Club Náutico de Vigo, nº 24, primavera 2006, Especial Centenario, Vigo, 2006. Outra versión corrixida e actualizada do mesmo ensaio, en Ardentía Revista de Cultura Marítima, FGCMF, nº5, Cambados, 2009.
– “Patrimonio marítimo galego: un diagnóstico actual” en Adra Revista dos socios e socias do Museo do Pobo Galego, nº 3, Santiago, 2008.
– “A carpintería de ribeira en Galicia, presente e futuro”, Os Galos Revista de divulgación da cultura marítima e fluvial, Asociación Cultural Os Galos, nº2, Bueu, 2008.
– “Una visión estratégica del patrimonio marítimo: comparativa entre Catalunya, Euskadi y Galicia”, en Itsas Memoria Revista de Estudios Marítimos del País Vasco, nº6, Untzi Museoa/Museo Naval, Donostia/San Sebastián, 2009.
Disponible en http://www.untzimuseoa.net/images/itsas_memoria_06/15-32_pereira.pdf
– “A represión franquista contra os mariñeiros galegos” en Drassana Revista del Museu Marítim de Barcelona, nº 18, diciembre 2010, Barcelona, 2010.
Disponible en http://www.raco.cat/index.php/Drassana/article/view/240525
– “El asociacionismo marinero en el litoral español: Galicia y la Federación Nacional de Industria Pesquera de la CNT”, Revista Archivos de historia del movimiento obrero y la izquierda, nº2, Universidad de Buenos Aires, marzo 2013.
– “Os Pósitos de Pescadores: do Antigo Réxime á IIª República. Unha iniciativa conciliadora?”, en Minius, Revista de Historia, Arte e Xeografía, Dossier “O Mar na Historia”, nº21, Departamento de Historia, Arte e Xeografía, Universidade de Vigo Campus Ourense, 2013, pp. 61-85.
– “A cultura marítima na Galiza e a súa patrimonialización”, en ARGOS Revista do Museu Marítimo de Ílhavo, nº5, Ílhavo 2017, paxs.24-33.
Formando parte do Colectivo de Historia Xerminal:
– “Loitas obreiras no Vigo dos anos trinta: o conflicto pesqueiro de 1932”, Pontevedra, Revista de Estudios Provinciais, nº4, Diputación de Pontevedra, 1989.
Publicacións
En solitario
– “A Sociedade `La Protección Obrera´ de Porto do Son”, Colección Cartafol da Memoria nº1, Concello de Porto do Son, 2003.
Formando parte do Grupo Etnográfico “Mascato”, de Cambados
– “Galeóns de Arousa”, Edición do Grupo “Mascato”, Cambados, 1997 (1ª Edición), 1998 (2ª Edición corrixida e actualizada).
– “Caderno de a bordo: Cultura Marítima e Medio Ambiente”, Edición do Grupo “Mascato”, patrocinada pola Consellería de Pesca, Marisqueo e Acuicultura, Cambados, 1997.
Como editor ou colaborador en edicións
– Pérez Álvarez, L. “Memorias. Mi testamento humano y social”. Limiar, Fernández Prieto, L.; Estudo Introdutorio, Domínguez Almansa, A. e Míguez, A.; Notas , Pereira, D., Edicións Corsárias, Santiago, 2015.
En solitario
– Edición da Revista do IIIº Encontro de Embarcacións Tradicionais de Galicia, O Grove, FGCM, Cambados, 1997. Disponible en http://www.culturamaritima.org/files/revista-grove-1997.pdf
– Edición da Revista do Vº Encontro de Embarcacións Tradicionais de Galicia, Poio, FGCM, Cambados, 2001. Disponible en http://www.culturamaritima.org/files/Revista-Poio-2001.pdf
Con Lola Varela
– Galiñanes, L. “Memorias dun Pescador”, Revista do IIIº Encontro de Embarcacións Tradicionais de Galicia, FGCM, Cambados, 1997. Traducción.
Disponible en http://www.culturamaritima.org/files/revista-grove-1997.pdf
– Galiñanes, L. “Memorias dun Pescador”, Semanario A Nosa Terra, Suplemento “Mares e Velas”, nº 858, Vigo, 26/11/98. Traducción e Notas.
– Galiñanes, L. “Memorias dun Pescador”, Revista do Vº Encontro de Embarcacións Tradicionais de Galicia, FGCM, Cambados, agosto 2001. Traducción e Notas.
Disponible en http://www.culturamaritima.org/files/Revista-Poio-2001.pdf
– Galiñanes, L. “Memorias dun Pescador”, Ardentía, Revista Galega de Cultura Marítima e Fluvial, FGCMF, Cambados, nº 2, Maio 2005. Traducción e Notas.
Disponible en http://culturamaritima.org/files/ardentia2/ardentia2-Galinhanes.pdf
Artigos
En solitario
– “¡Que falen os mariñeiros!”, Revista Inzar Razóns, nº 3, Santiago, xullo 1992.
– “Mariñeiros do Gran Sol: os últimos da fila”, Revista Inzar Razóns, nº 5, Santiago, abril 1993. Reproducido outra volta en Revista Inzar Razóns, nº 16, Santiago, xullo 1997.
– “O mar ten patrimonio que salvar: pasado e futuro das embarcacións tradicionais analizados en Ribeira”, Semanario A Nosa Terra, nº 580, Vigo, 29/7/93.
– “Os pescadores da sardiña e a crise”, Revista Inzar Razóns, nº 8, Santiago, marzo 1994.
– “O Museu Municipal de Etnografía e História de Póvoa de Varzim: espello da cultura dunha comunidade piscatoria”, Revista FEGAMP, nº4, Santiago, primavera 1994.
– “A vela tradicional retorna ás Rías”, Revista FEGAMP, nº6, Santiago, outono 1994.
– “Galeóns de Arousa”, Revista do IIº Encontro de Embarcacións Tradicionais de Galicia, FGCM, Cambados, 1995.
Disponible en http://www.culturamaritima.org/files/revista-coruxo-1995.pdf
– “Federación Galega pola Cultura Marítima”, Revista do IIº Encontro de Embarcacións Tradicionais de Galicia, FGCM, Cambados, 1995.
Disponible en http://www.culturamaritima.org/files/revista-coruxo-1995.pdf
– “As embarcacións, protagonistas das festas do mar”, Revista FEGAMP, Santiago, nº9, verán 1995.
– “O noso patrimonio marítimo: informe dramático”, Revista Santa Compaña, Instituto Bacharelato “Ramón Cabanillas”, nº4, Cambados, 1996.
– “O museo Massó e o modelo bretón”, A Comarca do Morrazo, Cangas, 20/9/96.
– “Nova vida para as nosas embarcacións tradicionais”, A Xanela Revista Cultural das Mariñas, nº2, Betanzos, Outono 1996. Outra versión en Relinga Revista de Cultura e Actividades Mariñeiras Tradicionais, nº0, Ribeira, outono 1996.
– “Entrevista a Bernard Cadoret: Franza recuperou a imaxe marítima grazas ás asociacións culturais”, Semanario A Nosa Terra, nº 894, Vigo, 5/8/99.
– “Navegación tradicional: experiencias e preocupacións”, Semanario A Nosa Terra, nº 898, Vigo, 2/9/99.
– “Mais non é ouro todo o que escintila. Balance dun Encontro de Embarcacións Tradicionais”, Semanario A Nosa Terra, nº 948, Vigo, 18/8/2000.
– “A pedra na cultura marítima da Galiza”, Revista do Vº Encontro de Embarcacións Tradicionais de Galicia, FGCM, Cambados, 2001.
Disponible en http://www.culturamaritima.org/files/Revista-Poio-2001.pdf
– “Federación Galega pola Cultura Marítima: Foulas e Ronseis”, Revista do VI Encontro de Embarcacións Tradicionais de Galicia, FGCMF, Cambados, xullo 2003.
Disponible en http://www.culturamaritima.org/files/revista-arousa2003.pdf
– “O patrimonio marítimo: un recurso a desenvolver”, Revista Interea, nº4, Deputación de A Coruña, xaneiro 2005.
– “Angueiras de galeón”, “Ardentía Revista de Cultura Marítima e Fluvial, FGCMF, nº2, Cambados, maio 2005.
– “O Barco da Memoria”, Ardentía Revista de Cultura Marítima e Fluvial, FGCMF, nº3, Cambados, xuño 2006.
Disponible en http://www.culturamaritima.org/files/ardentia3/ardentia3-Pereira.pdf
– “O Barco da Memoria”, Dorna Revista da Asociación Cultural Dorna, nº 4, A Illa de Arousa, xuño 2006.
Disponible en http://www.acddorna.org/revistasblog/revista004.pdf
– “Homenaxe a Staffan Mörling”, Revista A Trabe de Ouro, nº65, Santiago, 2006.
– “As barreiras teñen nome de muller”, Ardentía Revista de Cultura Marítima e Fluvial, FGCMF, nº4, Cambados, marzo 2007.
– “A represión franquista contra os mariñeiros galegos”, Casa da Gramática Revista de Creación Literaria e Cultura, IES Virxe do Mar, nº 30, Noia, decembro 2007.
– “As fugas por mar. A rede de evasión coruñesa do Despertar Marítimo”, Periódico Gaceta d´O Portiño (CRMH), nº único, A Coruña, marzo 2008.
– “A escrita dos pescadores. O mundo do mar relatado polos propios mariñeiros”, Os Galos Revista de Divulgación da Cultura Marítima e Fluvial, nº 10, Bueu, 2016.
– “As traballadoras do porto pesqueiro de A Coruña: unha ollada republicana”, Nova Ardentía, Revista de Cultura Marítima e Fluvial, FGCMF, nº 10, pxs. 42-46, Cambados, xullo 2018.
– “Staffan Mörling. In memoriam”, Novas da Galiza, nº 190, xuño 2020.
– “Armadores, conserveiros e fabricantes. Abandeirados do golpe militar e a represión fascista”. Fascículo do coleccionable “Os Nomes do Terror”, Nós Diario, 27/11/2020.
Con Luis Rey
– “O noso patrimonio marítimo en situación límite”, Revista FEGAMP, nº3, Santiago, inverno 1993-1994.
Con Staffan Mörling
– “Leis de secano contra a carpintería de ribeira e as embarcacións tradicionais”, Semanario A Nosa Terra, nº 720, Vigo, 3/4/96.